سال گذشته بیش از ۱۳ میلیون و ۴۳۸ هزار تن انواع نهاده خوراک دام وارد کشور شد که۵۸ درصد وزن کل کالاهای اساسی ترخیص شده از گمرکات را به خود اختصاص داد. انحصار در واردات نهاده های دامی از موضوعات مورد بحث بین دولت و تولیدکنندگان حوزه دام و طیور است و بحث درباره انحصار در واردات نهاده های خوراک دام با توجه به تخصیص ارز ترجیحی ( ارز ۴۲۰۰ تومانی) به آن حساسیت بیشتر را ایجاد کرده است.وزارت جهادکشاورزی بارها انحصار در واردات این کالاها را رد و اعلام کرده است واردات نهاده های دام و طیور انحصاری نیست و همه متقاضیان حقوقی و یا حقیقی با رعایت مسایل بهداشتی و قرنطینه ای می توانند نسبت به واردات نهاده های دامی مورد نیاز اقدام کنند.مسئولان این وزارتخانه گواه عدم انحصار در واردات نهادهای دامی را آماری عنوان می کند که بر اساس آن امسال بالای ۹۱ شرکت نهاده‌های دامی وارد کشور کرده‌اند.البته مسئولان وزارتخانه این موضوع را نیز اعلام کرده اند که چند سال پیش شاید بیش از ۶۰ درصد بازار دست افراد خاص بود، اما امروز بالای ۷۰ درصد واردات نهاده‌های دامی دست شرکت‌های مختلف است و شش تا هفت شرکت، مابقی بازار را در دست دارند.
اما چندی پیش وحید حسین زاده، پژوهشگر اندیشکده کسب و کار دانشگاه صنعتی شریف گفت: هر چند، در سال‌های اخیر وزارت جهادکشاورزی تعداد زیادی مجوز برای واردات به تجار داده است، اما در عمل مثل گذشته میدان در دست تعداد معدودی بوده و می توان گفت انحصار پابرجا است. وی ادامه داد: یکی از موانع پیش روی اکثر تجار طولانی بودن زمان صدور مجوزهای مورد نیاز برای ورود کالاها است. به گفته حسین زاده برای اکثر تجار فقط دریافت تایید قرنطینه بیش از ۶۰ روز زمان می برد، در حالی که صدور آن حداکثر در یک هفته کاری امکان پذیر است. وی تصریح کرد: ۶۰ روز برای خواب سرمایه تجار زمان طولانی است و هزینه زیادی برای آن ها به همراه دارد و سود حاصل از واردات را کاهش می دهد. حسین زاده معتقد است: کاهش جذابیت واردات حاصل از خواب سرمایه باعث می شود که بسیاری از وارد کنندگان به سراغ محموله های بزرگ نروند و در نتیجه انحصار در بنادر جنوبی کشور که حجم محموله ها زیاد است، پابرجا مانده است. صدور مجوز قرنطینه بر عهده سازمان حفظ نباتات کشور است. سایر سازمانها مانند دامپزشکی و استاندارد در پی صدور مجوز توسط سازمان حفظ نباتات اجازه ترخیص کالا را می دهد.
مهدی قائمیان، معاونت قرنطینه و بهداشت گیاهی سازمان حفظ نباتات کشور در گفت و گو با اقتصاد آنلاین تاکید دارد که صدور مجوز قرنطینه برای کالاهایی که شامل دریافت این نوع مجوز می‌شوند، در ۲ تا ۴۸ ساعت توسط این سازمان صادر می‌شود.وی درباره چگونگی صدور مجوز قرنطینه برای این کالاها اظهار کرد: محصولات کشاورزی از نظر ریسک آفات به چهار دسته تقسیم می‌شوند:۱. ریسک بالا: شامل اقلام کشاورزی است که احتمال ورود آفات به آنها زیاد بوده و قبل از هر اقدامی باید مجوز ورود از سازمان حفظ نباتات اخذ نمایند. این دسته شامل اقلامی است که کشت می‌شوند مانند انواع نهال ۲. ریسک متوسط: محصولات کشاورزی که برای ورود دارای شرایطی می‌باشد که کشور مبدا باید آنها را رعایت کند و در گواهی بهداشت صادره نبود آن آفات را ذکر نماید. ۳. ریسک کم: محصولاتی که برای ورود فقط نیاز به گواهی بهداشت کشور مبدا دارند ۴. فاقد ریسک: محصولاتی که بخاطر فرآوری صورت گرفته، احتمال وجود آفت در آنها به صفر رسیده است و نیاز به گواهی بهداشت گیاهی نیز ندارند.
بنابر این برای اغلب محصولات کشاورزی نیاز به مجوز قرنطینه ای وجود ندارد، فقط رعایت شرایط ورود نیاز است که موارد آن از طریق سایت سازمان قابل دسترسی می‌باشد. وی تصریح کرد: زمانی که کالای کشاورزی به مرز ورودی کشور می‌رسد، مامورین قرنطینه پس از ارجاع گمرک محموله را از نظر اسنادی مقایسه کرده و در صورت صحت اسناد گواهی بهداشت و مطابقت آن با شرایط کشور، از محموله بازدید و نمونه برداری کرده و در صورت سلامت کالا از نظر آفات و بیماری‌های گیاهی، مجوز ترخیص صادر می‌کنند. به گفته قائمیان معمولا مجوز دو ساعته و در صورت تراکم کار تا ۴۸ ساعت توسط سازمان حفظ نباتات کشور صادر می‌شود.وی افزود: بر اساس قانون حفظ نباتات و نیز قوانین بین المللی تجارت محصولات کشاورزی، هر محموله کشاورزی قبل از حرکت از کشور مبدا صادراتی باید “گواهی بهداشت گیاهی” را دریافت کنند.قائمیان بیان کرد: گواهی بهداشت گیاهی، در حکم تضمین کشور مبدا صادرات برای سلامت گیاهی کالا است و تنها با وجود آن کالا اجاز می‌‌یابد از بندر کشور مبدا به سمت کشور مقصد حرکت کند.وی با تاکید بر اینکه این کالاها در کشور مقصد نیز باید مجوز ترخیص دریافت کنند، افزود: در کشور ما سازمان حفظ نباتات موظف است قبل از سایر سازمان ها پیش از ورود کشتی به بندر با حضور در عرشه، همراه با رویت و تائید “گواهی بهداشت گیاهی” کشور مبدا، نمونه برداری کرده و بر روی آن آزمایشات لازم را انجام دهد.
قائمیان ادامه داد: در صورتی که کالا “گواهی بهداشت گیاهی” را داشته باشد و نمونه برداری سلامت و عاری بودن کالا از هر نوع آفت و بیماری را نشان دهد، به کشتی اجازه پهلو گیری در بنادر داده می‌شود.وی در توضیح بیشتر چگونگی دریافت مجوز قرنطینه در داخل کشور، اظهار کرد: برای صدور مجوز قرنطینه یک چهارچوب کلی مطابق با قوانین بین المللی وجود دارد که هر کشور بر اساس لیست آفات قرنطینه خود جزئیات آن را مشخص می‌کند، به عبارت دیگر در چهارچوب قوانین بین المللی قرنطینه گیاهی، هر کشور شرایط خود را برای اعمال قرنطینه تعریف و اعمال می‌کند. قائمیان اضافه کرد: در کشور ما در کنار آن برای صدور مجوز قرنطینه، آفات غیر قرنطینه‌ای مشمول مقررات نیز در نظر گرفته می‌شود، به این معنی که برخی آفات در داخل کشور ما وجود دارند اما برای کنترل جمعیت آن ها و جلوگیری از افزایش خسارت لازم است از ورود جمعیت بیشتر آن ها به کشور جلوگیری شود.معاونت قرنطینه و بهداشت گیاهی سازمان حفظ نباتات کشور با یادآوری اینکه در کنار مجوز قرنطینه سازمان حفظ نباتات واردات کالاهای اساسی نیازمند دریافت مجوز از دستگاه های دیگر نیز است، افزود: از جمله این دستگاه ها سازمان دامپزشکی کشور و سازمان استاندارد است.قائمیان از توافق با این دستگاه ها برای نمونه برداری همزمان با هدف کاهش زمان برای صدور مجوز واردات خبر داد.وی گفت: سازمان حفظ نباتات اولین سازمانی است که با حضور در کشتی اقدام به بررسی کالا و صدور مجوز می‌کند، قرار بر این است برای به حداقل رساندن زمان صدور مجوزهای لازم برای ورود کالا، همراه با همکاران ما نمایندگان سازمان دامپزشکی کشور و سازمان استاندارد نیز در نمونه برداری‌های اولیه حضور پیدا کنند.
